کانال تجزیه و ترکیب قواعد مترجمی

نکات نحوی

إذا فجائیه :

إذا فجائیه مختص به جمله اسمیه است یعنی بر سر مبتدا و خبر می آید
إذا فجائیه احتیاجی به جواب ندارد
إذا فجائیه در ابتدای کلام واقع نمی شود

فَأَلْقَاهَا فَإِذَا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعَى ﴿طه/۲۰﴾

ألقاها فعل وفاعل ومفعول به و فاء عاطفه و "إذا" مفاجأة و "هی" مبتدأ و "حیة" خبر وجمله تسعی صفت برای "حیّة"

@Arshive_ghoran

کلماتی که همیشه منصوب‌ و مفعول مطلق برای عامل محذوف هستند

حَقّاً / قطعاً / سَمعاً / طاعةً / عجباً / شُکراً /هَنِیئاً / یقیناً / بتّةً / البتّه / تبّاً / بُعداً / سَقیاً / رَعیاً / حتماً / عُرفاً / جِدّاً / ایضاً/ سبحانَ / معاذ

در لغت عرب کلماتی هستند که دائماً نقش مفعول مطلق می‏پذیرند و فعل آنها هم واجب الحذف است.

«حَمداً»، «حقّاً»، «قَطعاً»، «سَمعاً»، «طَاعةً»، «شُکراً»، «هَنیئاً»، «یَقیناً»، «بَتَةً»، «ألبتَةً»، «سُبحَان»، «مَعاذ»، «تبّاً»، «بُعداً»، «سَقیاً»، «رَعیاً»، «حَتماً»، «جِدّاً»، «عُرفاً»، «أیضاً»، «مَعاذَ اللهِ»، «لَبَّیکَ»، «سَعدَیکَ»، «عَجَباً»، «آهاً»، «عَفواً»، «صِراحةً»، «مَهْلاً»، «حجّاً مبروراً»، «سعیاً مشکوراً»، «سفراً میموناً»، «حنانَیکَ»، «دَوالَیکَ»، «حتماً».

اما در آیه شریف «إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنامِكَ قَلِيلاً وَلَوْ أراكَهُمْ كَثِيراً لَّفَشِلْتُمْ» «یُري» سه‌مفعولی است. ضمایر «كَ» و «هُم» در «یُریكَهُم» به ترتیب مفعول اول و مفعول دوم و «قلیلاً» مفعول سوم است.
همچنین در ادامه آیه «أرَی» نیز سه‌ مفعولی است. «كَ» مفعول اول، «هُم» مفعول دوم و «کثیراً» مفعول سوم است.
همچنین در آیه مبارک «كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ»،«یُري»، فعل مضارع سه‌ مفعولی، «هم» مفعول اول محلاً منصوب، لفظ جلاله «الله» فاعل و مرفوع به ضمّه، «أعمالَ» مفعول دوم و منصوب به فتحه، «هُم» مضافٌ‌الیه و «حَسَراتٍ» مفعول سوم است و چون جمع مؤنث سالم است، نصب آن به کسره است.
بنا بر این، فعل «أعلَمَ» و «أرَی» هنگامی سه‌ مفعولی خواهند بود که پیش از رفتن به باب إفعال از افعال دومفعولیِ یقین باشند و با انتقال آن‌ها به باب إفعال، یک مفعول به آن‌ها اضافه ‌شود و بدین ترتیب سه‌ مفعولی شوند. اما پنج فعل دیگر معمولاً به همان شکل سه‌مفعولی به کار می‌روند.

کتاب نحودکترفقهی زاده

@Arshive_ghoran

افعال سه مفعولی

در زبان عربی در مجموع هفت فعل وجود دارد که سه مفعولٌ‌به را نصب می‌دهند.این افعال عبارتند از: «أعلَمَ، أرَی، حَدَّثَ، أخبَرَ، خَبَّرَ، أنبَأ و نَبَّأ». مهم‌ترین این افعال «أعْلَمَ» و «أرَی» هستند که کاربرد آن‌ها نسبت به دیگر افعال سه‌مفعولی بیشتر است.

 أعلَمَ
فعل «أعلَمَ» از باب إفعال است و به شرطی سه‌ مفعولی به شمار می‌رود که پیش از ورود به باب إفعال دو مفعولی باشد.
از این رو،فعل «عَلِمَ» اگر یک مفعولی باشد، با رفتن به باب إفعال دو مفعولی می‌شود.برای نمونه «عَلِمَ» در جمله «عَلِمتُ الطَّریقَ»؛ راه را دانستم، یک مفعولی است.
و پس از رفتن به باب إفعال دو مفعولی می‌شود: «أعلَمْتُ زیداً الطَّریقَ»؛ راه را به زید نشان دادم. در این عبارت «زیداً» مفعول اول و «الطّریق» مفعول دوم است.
اما اگر «عَلِمَ»‌ که از افعال قلوب دو مفعولی است به باب إفعال برود، چون قبلاً دومفعولی بوده است، باب إفعال هم یک مفعول به آن می‌افزاید و سه‌ مفعولی می‌شود.

برای مثال اگر فعل «عَلِمتُ» در جمله «عَلِمْتُ زیداً ناجحاً»؛ دانستم که زید قبول است، به باب إفعال برود، سه‌ مفعولی می‌شود: «أعلَمْتُ علیّاً زیداً ناجِحاً»؛ علی را آگاه کردم به این‌که زید قبول شده است. در این جمله «علیّاً» مفعول اول، «زیداً» مفعول دوم و «ناجحاً» مفعول سوم است.

 رأی
فعل «أرَی» نیز از باب إفعال است و همانند «أعلَمَ» به شرطی سه‌ مفعولی به شمار می‌رود که پیش از رفتن به باب إفعال دومفعولی باشد.
بنا بر این فعل «رَأی» اگر به معنای رؤیت بصری باشد، یک مفعولی است؛ مانند: «رَأیْتُ کتاباً».
این فعل اگر به باب إفعال برود، دومفعولی می‌شود: «أریْتُ صدیقي علیّاً»؛ علی را به دوستم نشان دادم. در این عبارت «صدیق» مفعول اول و «علیّاً» مفعول دوم است. همچنین در آیه مبارک «وَكَذلِكَ نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَالْأرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ»، «نُري» که مضارع فعل «أرَی» است، دومفعولی است؛ چون این رؤیت، رؤیت بصری است. در این عبارت قرآنی «إبراهيمَ» مفعول اول و «ملکوتَ» مفعول دوم است.

دوستان عزیز

ارسال فایل ها و پستها بدون آدرس و لینک کانال اشکال دارد .
بنابراین دوستان رعایت بفرمایند.
با تشکر

اسم مجرور بعد از باء: در ظاهر مجرور است به حرف جر باء اما در تقدير، فاعل است و محلاً مرفوع.
أحسن بالأخلاقِ الفاضلةِ! ( چه اخلاق نيكويي! )

أَسْمِعْ بِهِمْ وَأَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنَا لَكِنِ الظَّالِمُونَ الْيَوْمَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ( چه شنوا و بينايند روزى كه به سوى ما مى‏آيند ولى ستمگران امروز در گمراهى آشكارند. )

هر دو صيغه تعجب، غير متصرف هستند، يعني غير از اشكال فوق به شكل ديگري بكار نمي روند.

@Arshive_ghoran

فعل تعجب:

هر گاه انسان چيز غير عادي و طبيعي را بشنود يا ببيند و يا احساس كند، دچار تعجب مي شود و با بيان الفاظي واكنش نشان مي دهد و تعجب خود را ابراز مي كند.

برخي از اسلوبهاي بيان تعجب سماعي هستند و در واقع براي تعجب نيستند اما در هنگام تعجب، بعنوان تعجب بكار مي روند، مثلاً با بيان يك عبارت استفهامي، يك جمله منادايي و يا برخي از عبارات مألوف ديگر، ابراز تعجب كنيم:

كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتاً فَأَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ( چگونه خدا را منكريد با آنكه مردگانى بوديد و شما را زنده كرد باز شما را مى ميراند [و] باز زنده مى‏كند [و] آنگاه به سوى او بازگردانده مى‏شويد.) استفهام براي بيان تعجب.

"تعجب" مصدر باب "تَفَعُّل" از ماده "عجب" و در لغت به معنای به شگفت آمدن است.

فعل تعجب جامد است؛ یعنی، این فعل را نمی‌توان به صیغه دیگری غیر از صیغه «أفعَلَ» در ساختار اول و «أفعِل» در ساختار دوم، یعنی از ماضی به مضارع یا امر و از امر به ماضی و مضارع برد؛ به عبارت دیگر وزن «أفعَلَ» در صیغه «ما أفعَلَ» یا وزن «أفعَلَ» در ساختار «أفعِل بِ» همیشه ثابت است.

اما فعل تعجب داراي صيغه هاي قياسي هم مي باشد كه داراي وزن و قاعده مشخص هستند.
ما أفعَلَ... ( ما + أفعَلَ كه فعل تعجب است + يك اسم منصوب كه متعجب منه است )
ما: نوع آن تعجبي است، نقش آن مبتدا است و محلاً مرفوع.
أفعَلَ: فعل تعجب است و فاعل آن ضمير مستتر است محلاً مرفوع
اسم منصوب بعد از أفعَلَ: متعجب منه است و نقش مفعول به دارد و منصوب است.

ما أجملَ الرّبيعَ! / ما أدّقَ السّاعةَ! / ما أكثرَ آياتِ اللهِ! / ما أصدقَ المؤمنينَ! / ما أشرقَ الشّمسَ! ...
همانطور كه در مثالهاي بالا ديديم
1- ميان فعل تعجب و متعجب منه فاصله نيست.
2- ما أفعل، براي مذكر و مؤنث يكسان بكار مي رود.
3- ما أفعلَ، براي مفرد، مثني و جمع يكسان بكار ميرود.
4- اول فعل تعجب مي آيد، سپس متعجب منه و متعجب منه بر فعل تعجب مقدم نمي شود.
5- وزن ( أفعلَ ) وزن فعل ماضي باب افعال است.
6- ما: مبتدا است، مجموعه فعل تعجب و فاعل مستتر و مفعول به: جمله فعليه و خبر است و محلاً مرفوع.

أفعِل به...( أفعِل + باء حرف جر زائده + اسم مجرور كه متعجب منه است)
أفعِل: فعل تعجب، كه بصورت فعل امر است.
باء: حرف جر است و در ظاهر عمل می کند أمّا زائد است.

کاربرد واژه «کَیفَ» در قرآن

کیف دو معنا دارد:

معنای استفهامی به معنای «چگونه»؛
مثل آیه ۲۱ سوره نساء
و کَیفَ تاخُذونه؟
وچگونه میگیرید آن را؟(مهریه زنانتان را)

معنای شرطیبه معنای«هرطور،هرگونه»
مثل آیه ۶۴ سوره مائده :
یُنفِقُ کَیفَ یَشاء
انفاق می کند هرگونه بخواهد


کیف دو نقش می پذیرد:

خبر مقدم
مثل آیه ۱۳۷ آل عمران
کیف کان عاقبة المکذبین
چگونه بود سرانجام تکذیب کنندگان؟
در این مثال «کیف» خبر است برای «کان»

حال
مثل آیه ۲۸ بقرة
کیفَ تَکفُرونَ بِالّلهِ
چگونه کفر می ورزید به الله؟
در این مثال «کیف» حال است از فاعل «تکفرون»

@Arshive_ghoran

دوستان عزیز

ارسال فایل ها و پستها بدون آدرس و لینک کانال اشکال دارد .
بنابراین دوستان رعایت بفرمایند.
با تشکر

اطلاعيه آيت‌الله مکارم درباره قرآن عثمان طه

دفتر آيت‌الله مکارم شيرازي با صدور اطلاعيه‌اي درباره اظهارات اين مرجع تقليد درباره غلط‌‌هاي رسم الخطي و املائي قرآن عثمان طه توضيحات بيشتري را ارائه کرد.

شک نيست قرآن کتابي است بدون هيچگونه تحريف که از عصر پيغمبر اکرم(ص) از طريق مکتوب به وسيله جمعي از صحابه و از آن بيشتر از طريق حفظ در حافظه‌ها به طور مستمر به ما رسيده و هيچ تغييري در آن حاصل نشده است. ولي در بعضي از قرآن‌ها مانند قرآن معروف «عثمان طه» که امروز در دسترس همه ماست اشتباهات فراواني در املاء و رسم الخط آن واقع شده است که بايد اصلاح گردد تا توده‌هاي مردم آيات را صحيح بخوانند. متأسفانه تاکنون علماي حجاز اقدام به اصلاح اين اشتباهات رسم الخطي که گاه معني و مفهوم آيه را تغيير مي‌دهد، نکرده‌اند.

آيا موقع آن نرسيده است که هيئتي از نمايندگان علماي تمام کشورهاي اسلامي دامن همت به کمر زنند و به اين کار مهم اقدام نمايند، زيرا انجام اين کار به صورت فردي تأثير کافي ندارد.

به عنوان نمونه نظر خوانندگان را ذيلاً به گوشه‌اي از آن جلب مي کنيم:

در 10 آيه از قرآن مجيد واژة «انِّما» و «انَّما» به صورت متصل نوشته شده،
در حالي که بايد به صورت جداگانه (اِنّ ما و اَنّ ما) نوشته شود زيرا «ما» در آن موصوله است و حتماً بايد جداگانه نوشته شود تا با
«اِنّما» که کلمه حصر است، و
«اَنّما» که آن هم گاه به معني حصر و گاه فقط براي تأکيد است، اشتباه نشود و معني تغيير نکند.

اين آيات به شرح زير است:
سوره نحل آيه 95،
سوره طه آيه 69،
سوره ذاريات آيه 5،
سوره مرسلات آيه 7،
سوره آل عمران آيه 178،
سوره رعد آيه 19،
سوره مومنون آيه 55،
سوره غافر آيه 43،
سوره انفال آيه 41 و
سوره لقمان آيه 27.
در تمام اين آيات، املاي صحيح «اِنّ ما...» و «اَنَّ ما ...» مي‌باشد.

عجب اينکه در موارد ديگري به صورت صحيح و جدا از هم نوشته شده مانند دو
آيه 62 سوره حج و
آيه 30 سوره لقمان.

اشتباهات متعدد ديگري نيز هست که همه آنها پس از تکميل به صورت يک جزوه مستقل در اختيار علما و دانشمندان و فضلا قرار خواهد گرفت.

بار ديگر تکرار مي‌کنيم اشتباه فقط در املا و رسم الخط صورت گرفته و در آيات قرآن هيچ‌گونه تحريفي صورت نگرفته است.

@Arshive_ghoran

أن به چهار صورت می آید:

حرف مصدری
بعد از آن به تاویل مصدر می رود
بر فعل ماضی و مضارع داخل می شود

نکته۱ :هرگاه تونستیم أن با فعل متصل مابعدش را به تأویل مصدر ببریم،أن مصدریه است
مثل:«أن تصوموا خیرٌ لکم» که مؤولش می شود: صیامُکم خیرٌ لکم»
«بَلَغنی أن نجحتَ‌» که مؤولش می شود: بَلَغنی نجاحُک»
اما اگر به تأویل مصدر نرفت،أن مصدریه نیست.

نکته۲:أن مصدریه هرگاه بر سر فعل مضارع بیاید، حتما أن ناصبه فعل مضارع است (أن ناصبه مصدریه) مانند و نرید اَن نَمنَّ......

مفسِّره
شرایطش این است که قبل و بعدش جمله است (بین دو جمله وارد میشود) و قول آن جمله را بیان می کند. فعل قبلش هم معنی قول است اما از ریشه "قول" نیست: مانند:...أوحینا إلی موسی أن أسر....
نکته:معمولا بعد از أن مفسره فعل طلبی مثل امر،نهی و...،می آید، و اگر فعل مضارع بیاید اونو منصوب نمیکند (در قرآن نداریم)
مثل آیه ی بالا که بعد از أن فعل امر،آمده است قول اون جمله را بیان می کند (توی وحی چی گفته شد؟؟ اینکه کوچ بده )؛ أوحینا،به معنی قول است
حرف جر بر أن مفسره نه در تقدیر و نه در ظاهر وارد نمیشود

زائد
که بعد از (لمّا)ی زمانیه می آید و بین فعل قسم و لو، در قرآن فقط بعد از لمّا آمده است

مخفَّفه از (أنَّ) ثقیله
بعد از فعل یقینی می آید(ظن ،علم ،یقین و..)
نکته ۱:واجب است اسم آن ضمیر شأن باشد
نکته۲:هرگاه بین أن و فعل بعدش قد، سین، سوف، لم، لن، فاصله انداخت، أن حتما مخففه از ثقیله است.

@Arshive_ghoran

جارومجرور چه نقش هایی میگیرد؟

۱-فاعل كفى‏ بِاللَّهِ شَهيداً

۲-مفعول انتَ فَعَّالٌ لِما يُريدُ

۳-نایب فاعل ينْفَخُ فِي الصُّورِ

۴-خبر و لَهُمْ عَذابٌ أَليمٌ

۵-صله ما فِي السَّماواتِ وَ ما فی الْأَرْضِ

۶-صفت متاعٌ بِالْمَعْرُوفِ

۷-حال يصَوِّرُكُمْ فىِ الْأَرْحَام‏

۸-تمییز و كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِل‏ ُ رِزْقَهَا

مفعول له اگر مصدر باشد منصوب و إلّا با مجرور می آید.

مفعول فیه ظرف است و إلّا با مجرور می آید .

@Arshive_ghoran

ادامه انواع اعراب در عربی

اعراب محلی : مخصوص کلمات مبنی و جمله و شبه جمله ای که نقش پذیر است، که علامت اعراب درظا هر انها مشخص ومعلوم نیست.

هوَ عالمٌ  مبتدا و محلاً مرفوع
                         
الرجل خرج من البیتِ  خبر جمله فعلیه و محلاً مرفوع

التلمیذ فی الصفِّ خبراز نوع شبه جمله و محلا ً مرفوع

اعراب تقدیری : مخصوص کلمات معرب ، که به دلایلی اعراب آنها ظاهر نمی شود . موارد اعراب تقدیری عبارتند از

۱- اسم مقصور
اسمی است که به الف ختم می شود و درهرسه حالت رفع ونصب وجر اعراب آن تقدیری است.

جاءَ الفتی  فاعل مرفوع (تقدیراً)
   
رأیت الفتی  مفعول منصوب ( تقدیراً)
               
مررت علی الفتی مجرور به حرف جر (تقدیرا)

۲- اسم منقوص
اسمی است که به یاء ماقبل مکسور ختم شود : فقط در حالت رفع وجر اعراب آن تقدیری است و در حالت نصبی اعراب آن اصلی می باشد.

جاء القاضی  فاعل مرفوع ( تقدیراً)
    
سلمت علی القاضی  مجرور به حرف جر (تقدیرا)
           
رأیت القاضیَ مفعول به اعراب اصلی منصوب
                        
۳- اسمی که به ضمیر (ی) متکلم متصل شود در هر سه حالت نصب وجر ورفع اعراب آن تقدیری است.

هذا کتابی  خبر مرفوع  تقدیراً 
              
رأیت ابی  مفعول منصوب تقدیراً 

سلمت علی ابی تقدیرا مجرور به حرف جر

۴- فعل مضارع مرفوع ناقص در صیغه های ۴ گانه اعراب انها تقدیری می باشد وهمچنین مضارع منصوب ناقص در صیغه های ۴ گانه زمانیکه به (ی) ختم می شود اعراب آن تقدیری می باشد
یا به عبارت دیگر فعل مضارع ناقص زمانی که به (ی- وْ – ی) ختم شود اعراب آن تقدیری است. یدعو- یرمی- ان یخشی – ان تخشی …..

تذکر ۱: فعل مضارع مرفوع زمانیکه ضمه می گیرد ومضارع منصوب زمانیکه فتحه می گیرد ومضارع مجزوم  زمانیکه ساکن می شود ، اعراب آن اصلی است.

@Arshive_ghoran

تذکر: در مضارع مجزوم زمانیکه حرف عله ناقص حذف می شود اعراب آن نیز فرعی است.
انْ یکتبا به اعراب فرعی منصوب
لمْ یکتبا به اعراب فرعی مجزوم
لمْ یدعُ به اعراب فرعی مجزوم
@Arshive_ghoran

انواع اعراب در عربی

اعراب به سه دسته کلی تقسیم می شود.
۱- ظاهری (اصلی ، فرعی)
۲- محلی
۳- تقدیری
اعراب ظاهری : مخصوص کلمات معرب است که علامت اعراب درظاهر آنها مشخص ومعلوم باشد .
العلمُ  مفیدٌ :
العلمُ  مبتدا به اعراب ظاهری مرفوع   
مفیدٌ خبر به اعراب ظاهری مرفوع

اعراب ظاهری خود به دو دسته تقسیم می شود.
الف – ظاهری اصلی (لفظی): مخصوص کلمات معرب است که حرکات اصلی اعراب (ـــَـًــِــٍـــُــٌ  وساکن   ــْــ )را در جای خودش بپذیر.
الرجلُ  عالمٌ:
الرجلُ  مبتدا به اعراب ظاهری اصلی مرفوع
عالمُ  خبر اعراب ظاهری اصلی مرفوع

ب- ظاهری فرعی (نیابی ) :مخصوص کلمات معرب که بجای حرکات اصلی اعراب یک حرف یا یک حرکت دیگر ، جانشین آنها گردد.
موارد اعراب فرعی عبارتند از
۱- اسم مثنی:
(انِ) درحالت رفعی / (ینِ) درحالت نصب وجر
الرجلانِ مؤدبانِ            
مررت علی الرجلینِ                         
رأیت الرجلینِ
الرجلان مبتدا به اعراب ظاهری فرعی مرفوع
مؤدبان خبر به اعراب فرعی مرفوع
الرجلین  مجرور به حرف جر (فرعی)             
الرجلین مفعول و منصوب( فرعی)

۲- جمع مذکر سالم :
(ونَ) درحالت رفعی (ینَ) در حالت نصب وجر
المسلمون هادفون
المسلمون  مبتدا مرفوع (فرعی)
هادفون خبر مرفوع (فرعی)
سلمت علی المسلمین
المومنینَ  مجرور به حرف جر (فرعی )
رأیت المؤمنین
المؤمنین   مفعول منصوب(فرعی)
تذکر: در موارد ۳ و ۴ مواردی است که حرکت به جای حرکت دیگر می آید.

۳- جمع مؤنث سالم:
فقط در حالت نصب اعراب آن فرعی است یعنی زمانیکه بجای فتحه کسره می گیرد.
رأیت التلمیذاتٍ
التلمیذاتِ  مفعول منصوب، فرعی)       
التلمیذاتُ مجتهداتُ
التلمیذاتُ مبتدا، مرفوع اصلی)                      
سلمّت علی التلمیذاتِ
التلمیذاتٍ مجروربه حرف جر، اصلی)

۴- اسامی غیر منصرف: فقط در حالت جر اعراب آن فرعی است یعنی زمانیکه بجای کسره فتحه می گیرد.
سافرت الی مشهدَ  مجرور به حرف جر (فرعی)           
هی فاطمةُ خبر به اعراب اصلی مرفوع

۵- مضارع مرفوع : زمانیکه بجای ضمه (ن) می گیرد (صیغه های ۵ گانه ) اعراب آن فرعی است  یذهبان – تذهبان
- مضارع منصوب و مجزوم : در صیغه های ۵گانه زمانیکه (ن) آنها حذف می شود اعراب آن فرعی است.

⭐️و یاﻋﻤﻞ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ (اسم و خبر ندارد و فعل
را منفی می کند)
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻭَ ﻣﺎ ﺗُﻨْﻔِﻘُﻮﻥَ ﺇِﻟﱠﱠﺎ ﺍﺑْﺘِﻐﺎﺀَ ﻭَﺟْﻪِ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪِبقره ,272)
(ﻓَﻤﺎ ﺭَﺑِﺤَﺖْ ﺗِﺠﺎﺭَﺗُﻬُﻢْ بقره ,16)

3- ﺯﺍﻳﺪﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ
⭐️ﻳﺎ باز دارنده است (حرف قبلش را از عمل باز می دارد) (همون,مای کافّه است)
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﺇِﻧﱠﱠﻤﺎ ﻫُﻮَ ﺇِﻟﻪٌ ﻭﺍﺣِﺪٌ انعام ,19)
، (ﺃَﻧﱠﱠﻤﺎ ﺇِﻟﻬُﻜُﻢْ ﺇِﻟﻪٌ ﻭﺍﺣِﺪٌ کهف ,110)
⭐️ﻭ ﻳﺎ ﺑﺎﺯ ﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ،
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﺃَﻳًّﺎﻣﺎ ﺗَﺪْﻋُﻮﺍاسراء,110)
، (ﺃَﻳﱠﱠﻤَﺎ ﺍﻟْﺄَﺟَﻠَﻴْﻦِ ﻗَﻀَﻴْﺖُ _قصص,28)

بعضی از راههای تشخیص انواع ما

غالبا از طریق ترجمه متوجه نوع "ما" میشیم اما چند نکته برای راحتی کار وجود دارد

ﻫﺮﮔﺎﻩ «ﻣﺎ» ﻗﺒﻞ ﺍﺯ «ﻟﻴﺲ» ﻳﺎ «ﻟﻢ» ﻳﺎ «ﻟﺎ»، ﻭ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ «ﺍﻟّﺎ» ﻭﺍﻗﻊ ﺷﻮﺩ ﻣﻮﺻﻮﻝ ﺍﺳﺖ،
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻣﺎ ﻟَﻴْﺲَ ﻟِﻲ ﺑِﺤَﻖٍّ) «116مائده»
(ﻣﺎ ﻟَﻢْ ﻳَﻌْﻠَﻢْ )« 5علق»
(ﻣﺎ ﻟﺎ ﺗَﻌْﻠَﻤُﻮﻥَ «30بقره»)
(ﺇِﻟﱠﱠﺎ ﻣﺎ ﻋَﻠﱠﱠﻤْﺘَﻨﺎ «32بقره»)

ﻭ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻛﺎﻑ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﻮﺩ ﻣﺼﺪﺭﻳّﻪ ﺍﺳﺖ،

ﻭ ﻫﺮ ﻭﻗﺖ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ «ﺑﺎﺀ» ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺭﺍ شامل می شود(میتواند مصدریه یا موصوله باشد). ﻣﺎﻧﻨﺪ:
(ﺑِﻤﺎ ﻛﺎﻧُﻮﺍ ﻳَﻈْﻠِﻤُﻮﻥَ «162اعراف»)
ﻭ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﻓﻌﻞ ﻭﺍﻗﻊ شود ﻛﻪ ﺍﻭلی ﺁﻧﻬﺎ از ریشه «ع ل م» ﻳﺎ «ﺩﺭی» ﻳﺎ «ن ظ ر» ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻮﺻﻮﻟﻪ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﻬﺎﻣﻴﻪ ﺭﺍ شامل می شود .ﻣﺎﻧﻨﺪ:

(ﻭَ ﺃَﻋْﻠَﻢُ ﻣﺎ ﺗُﺒْﺪُﻭﻥَ ﻭَ ﻣﺎ ﻛُﻨْﺘُﻢْ ﺗَﻜْﺘُﻤُﻮﻥَ «33بقره»)
(ﻭَ ﻣﺎ ﺃَﺩْﺭِﻱ ﻣﺎ ﻳُﻔْﻌَﻞُ ﺑِﻲ ﻭَ ﻟﺎ ﺑِﻜُﻢْ «9 احقاف»)
(ﻭَ ﻟْﺘَﻨْﻈُﺮْ ﻧَﻔْﺲٌ ﻣﺎ ﻗَﺪﱠﱠﻣَﺖْ ﻟِﻐَﺪٍ «18حشر»)

ﻭ ﻫﺮ ﺟﺎﻯ ﻗﺮﺁﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ «ﺍﻟّﺎ» ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﻧﺎﻓﻴﻪ ﺍﺳﺖ؛ ﻣﮕﺮ ﺩﺭ ﺳﻴﺰﺩﻩ ﺁیه
(1) ﺑﻘﺮﻩ، 229.
(2) ﺑﻘﺮﻩ، 237.
(3) ﻧﺴﺎﺀ، 19.
(4) ﻧﺴﺎﺀ، 22.
(5) ﻣﺎﺋﺪﻩ، 3.
(6) ﺃﻧﻌﺎﻡ، 80.
(7) ﺃﻧﻌﺎﻡ، 119.
(8) ﻫﻮﺩ، 107 ﻭ 108.
(9) ﻳﻮﺳﻒ، 47.
(10) ﻳﻮﺳﻒ، 48.
(11) ﻛﻬﻒ، 16.
(12) ﺣﺠﺮ، 85.
@Arshive_ghoran

انواع ما

ﻣﺎ: 1-ﺍﺳﻤﻴّﻪ 2-ﺣﺮﻓﻴّﻪ:
اﺳﻤﻴّﻪ ﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ:
1- ﻣﻮﺻﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺍﻟّﺬﻯ
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻣﺎ ﻋِﻨْﺪَﻛُﻢْ ﻳَﻨْﻔَﺪُ ﻭَ ﻣﺎ ﻋِﻨْﺪَ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪِ ﺑﺎﻕٍ)(ﻧﺤﻞ، 96)
ﻣﺬﻛّﺮ ﻭ ﻣﺆﻧّﺚ، ﻭ ﻣﻔﺮﺩ ﻭ ﺗﺜﻨﻴﻪ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺴﺎﻭﻯ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻗﻞ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ، ﻭ ﮔﺎﻫﻰ ﺩﺭ ﻋﺎﻗﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻭَ ﺍﻟﺴﱠﱠﻤﺎﺀِ ﻭَ ﻣﺎ ﺑَﻨﺎﻫﺎ) (شمس,5)
(ﻭَ ﻟﺎ ﺃَﻧْﺘُﻢْ ﻋﺎﺑِﺪُﻭﻥَ ﻣﺎ ﺃَﻋْﺒُﺪُ) (کافرون,5)
ﻭ ﺍﻳﻦ «ﻣﺎ» ﻣﻌﺮﻓﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﺧﻠﺎﻑ ﺃﻗﺴﺎﻡ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻥ.

2- ﺍﺳﺘﻔﻬﺎﻣﻴّﻪ؛ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ چه چیز؟ ما) چه کسی؟ من) (چیست ؟ ما) کیست؟من)
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻣﺎ ﻫِﻲَ) (ﻣﺎ ﻟَﻮْﻧُﻬﺎ) (ﺑﻘﺮﺓ، 68 ﻭ 69)
(ﻭَ ﻣﺎ ﺗِﻠْﻚَ ﺑِﻴَﻤِﻴﻨِﻚَ) (طه,17)
(ﻭَ ﻣَﺎ ﺍﻟﺮﱠﱠﺣْﻤﻦُ) (فرقان,60)
ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻛﻪ ﻣﺠﺮﻭﺭ ﺷﻮﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺃﻟﻒ ﺁﻥ ﺣﺬﻑ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻓﺘﺤﻪ ﺑﺎﻗﻰ ﺑﻤﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺑﻴﻦ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻣﻮﺻﻮﻟﻪ ﻓﺮﻕ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ،
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻋَﻢﱠﱠ ﻳَﺘَﺴﺎﺀَﻟُﻮﻥَ) (نبأ,1)
(ﻓِﻴﻢَ ﺃَﻧْﺖَ ﻣِﻦْ ﺫِﻛْﺮﺍﻫﺎ) (نازعات,43)
(ﻟِﻢَ ﺗَﻘُﻮﻟُﻮﻥَ ﻣﺎ ﻟﺎ ﺗَﻔْﻌَﻠُﻮﻥَ) (صف,2)

3- ﺷﺮﻃﻴّﻪ،
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻣﺎ ﻧَﻨْﺴَﺦْ ﻣِﻦْ ﺁﻳَﺔٍ ﺃَﻭْ ﻧُﻨْﺴِﻬﺎ ﻧَﺄْﺕِ_بقره ,106)
(ﻭَ ﻣﺎ ﺗَﻔْﻌَﻠُﻮﺍ ﻣِﻦْ ﺧَﻴْﺮٍ ﻳَﻌْﻠَﻤْﻪُ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪُ_ بقره ,197)
(ﻓَﻤَﺎ ﺍﺳْﺘَﻘﺎﻣُﻮﺍ ﻟَﻜُﻢْ ﻓَﺎﺳْﺘَﻘِﻴﻤُﻮﺍ ﻟَﻬُﻢْ توبه ,7)

4- ﺗﻌﺠّﺒﻴّﻪ،
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻓَﻤﺎ ﺃَﺻْﺒَﺮَﻫُﻢْ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨﱠﱠﺎﺭِ بقره ,175)
(ﻗُﺘِﻞَ ﺍﻟْﺈِﻧْﺴﺎﻥُ ﻣﺎ ﺃَﻛْﻔَﺮَﻩُ عبس ,17)

ﻭ ﺣﺮﻓﻴﻪ ﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ:
1- ﻣﺼﺪﺭﻳﻪ
⭐️ﻳﺎ ﺯﻣﺎﻧﻴّﻪ ﺍﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻓَﺎتﻘُﻮﺍ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪَ ﻣَﺎ ﺍﺳْﺘَﻄَﻌْﺘُﻢْ تغابن ,16) ﻳﻌﻨﻰ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻴﺪ،
⭐️ویا ﻏﻴﺮ ﺯﻣﺎﻧﻴّﻪ ﺍﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻓَﺬُﻭﻗُﻮﺍ ﺑِﻤﺎ ﻧَﺴِﻴﺘُﻢْ سجده ,14)، ﻳﻌﻨﻰ: ﺑﻨﺴﻴﺎﻧﻜﻢ.

2- ﻧﺎﻓﻴﻪ
⭐️ﻳﺎ ﻋﻤﻞ ﻟﻴﺲ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ(اسم آن مرفوع و خبرش منصوب است)
ﻣﺎﻧﻨﺪ: (ﻣﺎ ﻫﺬﺍ ﺑَﺸَﺮﺍً یوسف ,31)
(ﻣﺎ ﻫُﻦﱠﱠ ﺃُﻣﱠﱠﻬﺎﺗِﻬِﻢْ مجادله ,2)
(ﻓَﻤﺎ ﻣِﻨْﻜُﻢْ ﻣِﻦْ ﺃَﺣَﺪٍ ﻋَﻨْﻪُ ﺣﺎﺟِﺰِﻳﻦَ حاقه ,47)

@Arshive_ghoran

ترکیب وصفی

هرگاه دو اسم پشت سر هم بیایند و بین آن ها از نظر معنایی پیوند عمیق وجود داشته باشد و اسم دوم جهت توصیف اسم اول بیاید، موصوف و صفت نامیده می شود.
به عبارت دیگر جزء دوم به تنهایی وجود خارجی ندارد و تنها با قرار گرفتن در کنار اسم اول وجود معین و مشخص می گیرد.

صفت
به اسمی که حالت و چگونگی اسم قبل از خود را توصیف می کند، "صفت" یا "نعت" گفته می شود.

موصوف
به اسمی که قبل از صفت می آید "موصوف" یا "منعوت" گفته می شود.

انواع صفت
مفرد
جمله (جمله وصفیه)
شبه جمله

صفت مفرد
هر گاه صفت یک اسم باشد آن را «صفت مفرد» می نامیم و در چهار مورد از موصوف (اسم قبل از خود) پیروی می کند :

جنس(مذکّر و مؤنّث بودن)
معرفه و نکره بودن
عدد (مفرد و مثنّی و جمع بودن)
اعراب (رفع و نصب و جرّ)

تِلْمِیذاً نَظِیفاً موصوف و صفت
مفرد، مذکر، نکره، منصوب

جمله وصفیه (صفت جمله)
هرگاه جمله ای (اسمیه، فعلیه) بعد از اسم "نکره" بیاید و آن را توصیف کند به آن "جمله وصفیه" گفته می شود

رأیتُ رجلاً ذهبَ إلی المسجدِ
رجلاََ: اسم نکره
ذهبَ الی المسجدِ: جمله وصفیه
مردی را دیدم که به مسجد رفت.

شبه جمله
ظرف یا جارومجرور اگر بعد از اسم نکره بیاید و آن اسم را توصیف کنید، شبه جمله وصفیه خواهد بود.

رسولُّ منَ اللهِ یتلوا صحفاََ مطهرَهََ
من الله: صفت برای رسول

کانال صرف و نحو عربی
@Arshive_ghoran

ال در موارد زیر قطعا عهد حضوری است :

۱) "ال بعد از اسم اشاره
۲) "ال بعد از اذای فجائیه
۳) "ال بعد از حرف ندا، یعنی بعد از: ایّها و ایّتها

"ال بر سر اسم معنا،غالبا ال جنس است:
مثل البرّ

اسم یا معناست یا ذات
اسم ذات قابل تصور است
⭕️مثلا: میگم استکان، شاید مدلهای مختلف باشد، اما قابل تصور است که مراد چیزی است که در ان اب یا چای میریزیم

اما اسم معنا در تصور نمی گنجد
⭕️مثلا: خوبی رو بخواهیم تصور کنیم هر کسی چیزی را بعنوان خوبی تصور میکند
یکی نیکی به پدر و مادر، یکی ادب و یکی کمک به نیازمند....

"ال جنس استغراق "الّا" بردار است.
بنابر این در تمامی مواردی که اسم "ال" دارد و بعد از اون "الّا" آمده باشد،«ال استغراق» از نوع افراد است.

یکی دیگر از نشانه های "ال استغراق افراد" این است که بعد آن فعل یا صفتی بصورت جمع آمده باشد.

⭕️مثال سوره نور آیه 31
الطفل الذین لم یظهروا
"ال در "الطفل" چون بعد آن "الذین و "لم یظهرو ا" آمده جنس از نوع استغراق افراد است.

برای تشخیص دو نوع استغراق فرد و صفات
استغراق فرد یعنی فراگیری در مورد همه تعداد و افراد آن اسم مورد بحث.
مثل "ان الانسان خلق هلوعا" «ال» در الانسان یعنی فراگیری در مورد تمام انسانها

اما استغراق صفات یعنی فراگیری در مورد تمام صفات مورد بحث.

در واقع در استغراق افراد ما میتوانیم به جای آن یک "کل حقیقی" بذاریم ولی در استغراق صفات یک "کل مجازی"
@Arshive_ghoran

«عظیم» و «اعلی» دو صفت پروردگار در قرآن هستند. این دو چه تفاوتی با هم دارند؟


پاسخ
الف. «عظیم‏»؛ به معنای بزرگ و ضدّ صغیر(کوچک) است.(قاموس قرآن)

خواه محسوس باشد؛ مثل‏ «فَکانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ»(شعراء، 63: «...و هر پاره‌اى همچون کوهى بزرگ بود»)

و خواه معقول و معنوى؛ مانند «وَ نَجَّیْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْکَرْبِ‏ الْعَظِیمِ»(صافات، 76: «و او و کسانش را از اندوه بزرگ رهانیدیم»)

و «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ‏ الْعَظِیمَ»(حجر، 87: «و به راستى، به تو سبع المثانى‏ [سوره فاتحه‏] و قرآن بزرگ را عطا کردیم»)

«عظیم»؛ از اسمای حسناى الهی است و مراد از آن عظمت واقعى و معنوى است، نه مثل عظمت جسم.(قاموس قرآن)

این کلمه در قرآن مجید در وصف خدای تعالى آمده است؛ مانند «وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظیمُ»(شوری، 4)

همچنین براى اجر و فَوز نساء، 13) عرش توبه،129) کرب انبیاء، 76) و غیره نیز به‌کار رفته است.

ب. «أَعْلَى» از ریشه «علو» به معنای بالا، و نقطه مقابل واژه «سفل» است.(مفردات راغب)
و «اعلی»؛ یعنی شریف‏تر و برتر.(مفردات راعب)

معنای «اعلی» در آیه شریفه «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى»؛ یعنی این‌که خداوند برتر از آن است که چیزى با او مقایسه شود.
تعبیر به «اعلى» بیانگر این حقیقت است که خداوند از هر کس و هر چیز و هر چه تصوّر کنیم، و هر خیال و قیاس و گمان و وهم، و هر گونه شرک جلى و خفى برتر و بالاتر است.(تفسیر نمونه)

ج. با توجه به مطالب بالا؛ در تفاوت میان اعلی و عظیم باید گفت: در «اعلى» جنبه مقایسه خداوند با دیگر موجودات او مورد نظر است، ولى در عظیم چنین جهتى مورد نظر نمی‌باشد.

البته در این مورد، تفسیر دیگری نیز موجود است که اگر چیزی با توجه به حقارتى که دارد به او منسوب‏ گردد، او «عظیم» و «کبیر» خواهد بود، و اگر با توجه به دنائت و پستى(معنوی) که دارد به او انتساب یابد، او «علىّ»، «اعلى» و «متعالى» می‌باشد.(الرسائل التوحیدیه: علامه طباطبایی)

@Arshive_ghoran