انواع اعراب در عربی
اعراب به سه دسته کلی تقسیم می شود.
۱- ظاهری (اصلی ، فرعی)
۲- محلی
۳- تقدیری
اعراب ظاهری : مخصوص کلمات معرب است که علامت اعراب درظاهر آنها مشخص ومعلوم باشد .
العلمُ مفیدٌ :
العلمُ مبتدا به اعراب ظاهری مرفوع
مفیدٌ خبر به اعراب ظاهری مرفوع
اعراب ظاهری خود به دو دسته تقسیم می شود.
الف – ظاهری اصلی (لفظی): مخصوص کلمات معرب است که حرکات اصلی اعراب (ـــَـًــِــٍـــُــٌ وساکن ــْــ )را در جای خودش بپذیر.
الرجلُ عالمٌ:
الرجلُ مبتدا به اعراب ظاهری اصلی مرفوع
عالمُ خبر اعراب ظاهری اصلی مرفوع
ب- ظاهری فرعی (نیابی ) :مخصوص کلمات معرب که بجای حرکات اصلی اعراب یک حرف یا یک حرکت دیگر ، جانشین آنها گردد.
موارد اعراب فرعی عبارتند از
۱- اسم مثنی:
(انِ) درحالت رفعی / (ینِ) درحالت نصب وجر
الرجلانِ مؤدبانِ
مررت علی الرجلینِ
رأیت الرجلینِ
الرجلان مبتدا به اعراب ظاهری فرعی مرفوع
مؤدبان خبر به اعراب فرعی مرفوع
الرجلین مجرور به حرف جر (فرعی)
الرجلین مفعول و منصوب( فرعی)
۲- جمع مذکر سالم :
(ونَ) درحالت رفعی (ینَ) در حالت نصب وجر
المسلمون هادفون
المسلمون مبتدا مرفوع (فرعی)
هادفون خبر مرفوع (فرعی)
سلمت علی المسلمین
المومنینَ مجرور به حرف جر (فرعی )
رأیت المؤمنین
المؤمنین مفعول منصوب(فرعی)
تذکر: در موارد ۳ و ۴ مواردی است که حرکت به جای حرکت دیگر می آید.
۳- جمع مؤنث سالم:
فقط در حالت نصب اعراب آن فرعی است یعنی زمانیکه بجای فتحه کسره می گیرد.
رأیت التلمیذاتٍ
التلمیذاتِ مفعول منصوب، فرعی)
التلمیذاتُ مجتهداتُ
التلمیذاتُ مبتدا، مرفوع اصلی)
سلمّت علی التلمیذاتِ
التلمیذاتٍ مجروربه حرف جر، اصلی)
۴- اسامی غیر منصرف: فقط در حالت جر اعراب آن فرعی است یعنی زمانیکه بجای کسره فتحه می گیرد.
سافرت الی مشهدَ مجرور به حرف جر (فرعی)
هی فاطمةُ خبر به اعراب اصلی مرفوع
۵- مضارع مرفوع : زمانیکه بجای ضمه (ن) می گیرد (صیغه های ۵ گانه ) اعراب آن فرعی است یذهبان – تذهبان
- مضارع منصوب و مجزوم : در صیغه های ۵گانه زمانیکه (ن) آنها حذف می شود اعراب آن فرعی است.