پرسمان نور

سؤال شمارۀ 1419:

با این‌که لازم نیست آیات الهى همیشه بیانگر جزئیات باشد، ولى در بسیارى از داستانهای قرآن، آیه در حد ریز، به بیان جزئیات پرداخته و حتى در مواردى به صورت تکرار علت این مطلب چیست؟

پاسخ:

در بیان یک حقیقت یا قانون و حکم، تمام جزئیات و خصوصیات مربوط به آن‌را نمی‌توان ارائه کرد. و این مطلب در قرآن کریم رعایت گردیده است؛ چرا که اگر قرار بود تمام جزئیات و ریزه‌کاری ‌ها در یک قانون بیان گردد؛ لازم می‌آمد تا بارى تعالى براى هر یک از مسلمانان، و با در نظر گرفتن ویژگی‌هاى خاص رفتارى، زمانى و... او، کتابى جامع و مستقل نازل می‌کرد.

به خاطر چنین پیامد منفى، ارائه معارف و قوانین در آیات الهى، جلوه‌اى واقع نگرانه و عاقلانه به خود گرفته و آیات قرآنى در موارد فراوانى در قالب تصریح یا تشبیه یا مثل و یا داستان، به بیان معارف و قواعد کلى پرداخته‌اند. بله! گاهى به دلایلى، خداوند در مقام تبیین یک حقیقت و یا قانون، مصادیق آن‌را ذکر فرموده است، مانند قمار که در نزد قوم عرب افتخارى بزرگ به شمار می‌رفت و زشتى این امر بر مردم پوشیده بود؛ از این‌رو خداوند در آیه‌اى به نحو جزئى و خاص، راجع به شراب یا قمار سخن گفته است.

این بیان جزئیات نه تنها مخالف سنت کلى گویى نیست؛ بلکه در همان راستا بوده و براى خروج مردم از تحیّر و سرگردانى است. در حقیقت چون قرآن از نزد خداوند حکیم نازل گردیده پس هر کجا که لازم بوده و شرایط اقتضا می کرده به ارائۀ جزئیات آن مطلب پرداخته است.

@porsemanenoor