پرسمان نور

سؤال شمارۀ 1418:

معنای تمثل روح در داستان حضرت مریم علیه السّلام چیست؟

پاسخ:

منظور از «تمثل» در آیه 17 سوره مریم این است که: فرشتۀ الاهى به صورت انسانى در آمد و در مقابل حضرت مریم علیه السّلام ظاهر شد و ایشان تصور کرد که او سیرتاً و صورتاً انسان است. البته جبرئیل فقط از نظر صورت و شکل ظاهرى مثل انسان بود، نه این‌که حقیقتاً و واقعاً انسان باشد؛ چرا که این معنا باعث انقلاب و دگرگونى در ذات او می‌شد و این غیر ممکن و محال است.

تمثل در آیه، بر همان معناى لغوى آن که تصور و ظاهر شدن چیزى براى کسى است، منطبق می‌باشد. تمثل در قرآن کریم فقط در قصۀ مریم وارد شده است و لیکن در روایات اسلامى و تواریخ، تمثل و مشابه آن(تنصب، تصوّر، تبدى، سَنَح، ظهور،...) بسیار دیده شده و در معانى وسیع کلمه به کار رفته است.

از جمله: تمثل ابلیس در دارالندوة در لباس پیرمردى خیراندیش و خیرخواه که به اغوا کردن سران قریش پرداخت. و یا دنیا و باطن آن که به صورت زن زیبا و دلربایى در برابر على علیه السّلام آشکار شد. و نیز مال و فرزند و عمل انسان که در هنگام مرگ در چهره ‏هاى مختلف و خاص در برابر او مجسم خواهد شد. و یا ظاهر شدن اعمال و عبادات انسان در قبر و روز قیامت و تمثل و تجسم آنها در شکل‏هاى مخصوص. هم‌چنین تمثل قرآن در صورت نیکو و درجۀ بلندى در بهشت براى مؤمن قارى قرآن و نظایر اینها که در منابع اسلامى آمده است.

@porsemanenoor