اعتقاد اسلام

إنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ (۵۵) مائده
همانا ولی شما خدا ، رسول و مؤمنانی هستند که نماز را به پا می دارند و زکات می دهند در حالی که در رکوع هستند.

داستان نزول آیه شریفه: از انس بن مالك روايت شده است كه سائلي به مسجد آمد وگفت: من يقرض الملي الوفي؟ در اين موقع علي (ع) در حال ركوع بود، با دستش به سائل گفت انگشتري را از دست من بيرون آور. پيغمبر خدا به عمر فرمود: واجب شد. عمر گفت پدر و مادرم به قربانت يا رسول الله چه چيز واجب شد. فرمود: بخدا سوگند بهشت براي او واجب شد و او انگشتري از دست خود خارج نكرد مگر اينكه خداوند او را از هر گناهي كوچك و بزرگ رهانيد. انس گويد: هنوز كسي از مسجد بيرون نرفته بود كه جبرئيل به اين آيه نازل شد.(از کتاب الغدیر، علامه امینی)

میزان اعتبار روایت : این داستان به گونه های فراوان و به صورت های دیگر و در کتب شیعه و سنی نقل شده است. متکلمان مشهور اهل سنت در ا ین باره اعتراف کردند و حتی فقیهان اهل سنت در موضوع "جواز کار کم در نماز" و یا "درخواست صدقه در مسجد" به همین جریان استناد کردند.

معنای ولی : مفسران در مورد معنی "ولی" مفاهیمی چون امامت، ولایت امر، دوستی یا نصرت را احتمال داده اند که البته کاربرد معنای "ولایت امر" بسیار شایان تر است مثل: (ولی یتیم) کسی است که امور او را عهده دار می شود و یا (ولی زن) کسی است که اختیار عقد و نکاح زن را به دست دارد و زن بدون اجازه ولی نمی تواند به این کار اقدام کند. از طرفی در این روایت و آیه قراینی وجود دارد که مراد ولایت امر است.

1- به اعتراف مفسران لفظ «انّما» یعنی "ولایت" اینجاست و جای دیگر نیست و با توجه به شأن نزول آیه که در مورد علی علیه السلام است، اگر ولی به معنای نصرت یا دوست باشد، چه لزومی دارد که جز خدا و رسول (ص) و علی (ع)، سایر مومنین دوست و یاور اهل ایمان نباشند. حتی اگر «انّما» چنین معنا نشود نیز چه لزومی به این انحصار دوستی وجود دارد!
2- وقتی به گروهی گفته می‌شود که «فلانی "ولی" شماست» آنچه به ذهن می رسد، این است که "ولی" جایگاه متفاوتی نسبت به دیگران دارد. لفظ «ولی» در آیه اگر به معنی دوست و یاور باشد پس دیگران نباید این جایگاه را داشته باشند در حالی که این چنین نیست واگر این معنی نباشد باید به گونه ای دیگر بیان می شد. مانند «زنان و مردان مؤمن، اولیای یکدیگرند»«71 - توبه» و طبق ظاهر آیه "مخاطب" می فهمد که او ولایت ندارد و ولایت دیگری بر او واقع شده است. پس تنها معنی قابل قبول ولایت و سرپرستی است.
3- در آیه لفظ «ولی» مفرد به کار رفته واگر معنی آن «دوستی» بود باید به صورت "جمع" به کار می رفت چون هر یک از مؤمنان دوست و یاوری "مستقل" برای سایر مؤمنان هستند.
"ولی" به معنای "صاحب اختیار امور ما"، در اصل "خداوند" است و او همان ولایت را به "رسول (ص)" داده و پس از وی همان ولایت به "علی ابن ابیطالب (ع)" و به دیگر امامان انتقال می یابد، این ولایت به لحاظ حقیقت و شخص در هر زمان یکی بیش نیست، واحد است و با "مفرد" بودن ولی در آیه سازگاری دارد.

4- امامان معصوم (ع) در روایات متعدد این آیه را درباره ولایت و امامت علی (ع) دانسته اند. تبیین و تفسیر اهل بیت (ع) از آیه برای ما حجتی روشن است.

حقیقت ولایت: همان طور که گفته شد، ولایت به معنای "زعامت و ولایت امر" است و نوع ولایت یکی است. به عبارتی در اصل خداوند است که در تصرف در امور مردم و دخالت در شؤون آن ها اولویت دارد و حق حاکمیت بر مردم از آن اوست و این ولایت را به پیامبر (ص) واگذار نموده و پیامبر در "طول ولایت الهی" چنین ولایتی دارد که همین ولایت به عنوان "امانت الهی" پس از پیامبر به کاملترین و شایسته ترین انسانها که در مقام عصمت جای گرفته اند، سپرده شده است

سروش: http://sapp.ir/eteghad_eslam

آی گپ: https://iGap.net/eteghad_eslam

گپ: https://gap.im/eteghad_eslam