حاج آقا مجتبی تهرانی رحمة الله علیه

﷽
شیوه‌ و روش خداوند برای رسیدن به مطلوب و جلوگیری از تحقّق مبغوض ❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه یازدهم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
شیوه‌ و روش خداوند برای رسیدن به مطلوب و جلوگیری از تحقّق مبغوض ❗️
شیوه‌ و روش مولا برای رسیدن به مطلوب یا جلوگیری از تحقّق مبغوض او در خارج، چیست؟ که غرض اَقْصٰی اوست؛ نه امر و نهی است. باید شیوه‌ای را در نظر بگیریم که از طریق آن، مطلوب حاصل شود. این راهکار و شیوه، خودش بحث جداگانه‌ای است.
شیوه‌ای را که شارع مقدّس در رسیدن به مطلوب خود در سطح جامعه و جلوگیری از تحقّق مبغوض او در سطح جامعه مطرح کرده است، عقلایی‌ترین، ظریف‌ترین، دقیق‌ترین، لطیف‌ترین وبهترین شیوه است، و مسئلۀ مراتب از همین جا شروع می‌شود؛ به این ترتیب که اگر با کوچک‌ترین اشاره، می‌توانی کاری بکنی که مطلوب مولا تحقّق پیدا کند، تکلیف از تو ساقط است؛ یعنی بدون اینکه زحمت به زبان یا بقیۀ اعضای بدن خود بدهی، این مطلوب در سطح جامعه تحقّق پیدا کرد؛ غرض اَقْصٰی من این است که مثلاً بی‌نمازی در سطح جامعه از کسی دیده نشود، یا سایر چیزهایی که مطلوب مولا است. مولا آنچه مبغوض اوست، شناسانده است. تمام آنچه که به آن امر کرده معروف است و همۀ آنچه از آن نهی کرده است، منکر است، چیزی هم ناگفته نگذاشته است، آنچه را دوست دارد و آنچه دوست ندارد، همه را مطرح کرده است. از لحاظ روش می‌گوید: اگر با کوتاه‌ترین راه توانستی این دستورات را محقّق کنی، تکلیف از تو ساقط است، چه این امر و نهی از زبانت جاری شود یا نشود، چه به او بگویی یا نگویی، برای من مولا مطلوبیّت ندارد. این، مطلب ظریفی است. خداوند می‌فرماید: من دنبال این نیستم که تو با زبانت مطرح کنی یا به نحو دیگر؛ بلکه آنچه مهم است، تحقّق امر و نهی الهی در جامعه است؛ لذا اگر با کوچک‌ترین اشاره این امر محقّق شد، همین شیوه کافی است.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه یازدهم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
روی عن الصادق علیه السلام قال:
«الدُّنْيَا بِمَنْزِلَةِ صُورَةٍ رَأْسُهَا الْكِبْرُ وَ عَيْنُهَا الْحِرْصُ وَ أُذُنُهَا الطَّمَعُ وَ لِسَانُهَا اَلرِّیا وَ يَدُهَا الشَّهْوَةُ وَ رِجْلُهَا الْعُجْبُ وَ قَلْبُهَا الْغَفْلَةُ وَ كَوْنُهَا الْفَنَاءُ وَ حَاصِلُهَا الزَّوَال»
ترجمه: دنیا منزله و همانند پیکر و صورت می باشد؛ سر آن خود بزرگ بینی، چشم آن حرص، گوش آن طمع، زبان آن ریا و دو رویی، دست آن شهوت، پای آن عُجب و خود پسندی، قلب آن غفلت، بودن در دنیا از آن کاسته شدن و کم کردن و حاصل و آخرش هم زوال و نابودی است.
شرح: در این روایت امام‌صادق صلوات الله علیه، مجسّم می‌کنند دنیا را و خصلت های دنیاداران را که از ناحیه گرایش به دنیا برای آن ها پیدا می‌شود. همچین خلاصه‌اش. تجسّم دنیا و خصلت دنیادارانی که دل به دنیا دادند. توجّه کردید؟! می‌فرماید:
«الدُّنْيَا بِمَنْزِلَةِ صُورَةٍ»؛ دنیا را تجسّم کنید به هیکل. هیکل‌های ما این‌جوری است دیگر: سر داریم، چشم داریم، گوش داریم، زبان داریم، دست داریم، پا داریم. درست است یا نه؟ این‌هایی که همه می‌بینیم از همدیگر، همین‌ها را می بینیم دیگر، هان؟! حالا دانه دانه برایت می‌فرماید ایشان.

شرح حدیث

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
روی عن الصادق علیه السلام قال:
«الدُّنْيَا بِمَنْزِلَةِ صُورَةٍ رَأْسُهَا الْكِبْرُ وَ عَيْنُهَا الْحِرْصُ وَ أُذُنُهَا الطَّمَعُ وَ لِسَانُهَا اَلرِّیا وَ يَدُهَا الشَّهْوَةُ وَ رِجْلُهَا الْعُجْبُ وَ قَلْبُهَا الْغَفْلَةُ وَ كَوْنُهَا الْفَنَاءُ وَ حَاصِلُهَا الزَّوَال»
دنیا منزله و همانند پیکر و صورت می باشد؛ سر آن خود بزرگ بینی، چشم آن حرص، گوش آن طمع، زبان آن ریا و دو رویی، دست آن شهوت، پای آن عُجب و خود پسندی، قلب آن غفلت، بودن در دنیا از آن کاسته شدن و کم کردن و حاصل و آخرش هم زوال و نابودی است.
در این روایت امام‌صادق صلوات الله علیه، مجسّم می‌کنند دنیا را و خصلت های دنیاداران را که از ناحیه گرایش به دنیا برای آن ها پیدا می‌شود. همچین خلاصه‌اش. تجسّم دنیا و خصلت دنیادارانی که دل به دنیا دادند. توجّه کردید؟! می‌فرماید:
«الدُّنْيَا بِمَنْزِلَةِ صُورَةٍ»؛ دنیا را تجسّم کنید به هیکل. هیکل‌های ما این‌جوری است دیگر: سر داریم، چشم داریم، گوش داریم، زبان داریم، دست داریم، پا داریم. درست است یا نه؟ این‌هایی که همه می‌بینیم از همدیگر، همین‌ها را می بینیم دیگر، هان؟! حالا دانه دانه برایت می‌فرماید ایشان.
«رَأْسُهَا الْكِبْرُ»؛ سر دنیا، خود بزرگ بینی است، «وَ عَيْنُهَا الْحِرْصُ»؛ چشم‌اش، حرص است. این را بدانید، دنیا دارها؛ ما حالا تعبیر ساده خودمان را می‌کنم. کلّه‌هایشان بوی قورمه سبزی می‌دهد. خیلی راحتتان کردم؛ چون می‌خواهم معنا کنم، ترجمه کنم، مشکل است، بیاورم توی این قالب. کلّه‌هایشان بوی قورمه سبزی می‌دهد. خود بزرگ بینی، آن داشته باشد، من نداشته باشم؟! این که نشد. می‌فهمی چه می‌خواهم بگویم؟ همین جور، این خصلت دنیادار است، «رَأْسُهَا الْكِبْرُ وَ عَيْنُهَا الْحِرْصُ»؛ چشم دنیا آز است. به هرچه چشم بی‌افکند، می‌فهمی!؛ ولو این که مورد احتیاج‌اش نیست، می رود به سویش؛ حرص می زند.
«وَ أُذُنُهَا الطَّمَعُ»؛ هرچه به گوشش می‌خورد، گوشش طمع می‌کند. ندیده‌اش، همین‌که شنیده، می‌فهمی؟طمع می کند. فلانی، فلان چیز را دارد، طمع در این ارتباط است، گوش می‌کنید؟! این هم طمع می‌کند؛ هنوز ندیده، گوش‌اش می‌شنود.
«وَ لِسَانُهَا اَلرِّیا»؛ زبان هم دارد دنیا. شد؟! زبان‌اش ریا است. می‌فهمید چی می‌گویم؟ این می‌گوید؛ ولی بهت بگویم؛ بحث، بحث این‌ها نیست؛ دورویی است، می‌فهمی؟! دورویی. ریا چیه؟ دورویی.
«وَ يَدُهَا الشَّهْوَةُ»؛ شد؟! دست‌اش عبارت از شهوت است، می‌فهمی؟! و او به این است که، که هر چه که هوای نفسانی‌اش، شهوانی‌اش بخواهد، آن سمت دست‌اش را دراز می کند. می‌فهمی؟
«رِجْلُهَا الْعُجْبُ»؛ کدام سمت می‌رود؟ پای‌اش هم، عبارت از عُجب است. خودپسندی، فهمیدی؟ پای‌اش خودپسند است.
حالا گوش کنید.کبر و حرص و طمع و... این‌ها را نگاه کنید، دانه دانه، این‌ها تمام، رذائل اخلاقی است،ها. توجّه کنید، همه این‌ها رذائل اخلاقی است، شهوت و عُجب و.. این‌ها که همه ردیف است.خب، این یک هسته مرکزی دارد، هسته مرکزی‌اش چیه؟ از کجا نشأت می‌گیرد ؟هان!درست است یا نه؟ کلّه و چه می‌دانم! چشم‌ات و گوشت و زبانت و دست و پایت،تا موقعی که قلبت کار می‌کند؛ درست است یا نه؟اگر که از کار افتاد، دیگر تمام شد.
«وَ قَلْبُهَا الْغَفْلَةُ»؛ هسته مرکزی‌اش غفلت از خداست. فهمیدی؟ وقتی که انسان، غافل از خدا بشود، مبتلای به این رذائل اخلاقی می‌شود. خوب دقّت کنید، چقدر زیبا، تجسّم کرده امام‌صادق (ع). متکبّر می‌شوی، حرص می‌ورزی، طمع می‌ورزی، خوب نگاه کنید، ریاکاری می‌کنی، می‌فهمی؟! همه این‌ها هست دیگر، تابع شهوتت می‌شوی، خودپسندی می‌آید، همه و همه این‌ها از کجا سرچشمه می گیرد؟ «وَ قَلْبُهَا الْغَفْلَةُ» فهمیدی؟ همه بر محور غفلت از خداست.
بعد، حالا آخر کار چیه؟ دنیاداران، مبتلا به این رذائل می‌شوند. شد؟! منشأش هم غفلت از خداست؛ اما این را هم بدان! آخر کار، دو تاچیز می‌فرماید: «كَوْنُهَا الْفَنَاءُ»؛ می‌فرماید؛ بودنت توی دنیا، فانی شدن است. آخه بابا! کَونَ با فنا چه جور ارتباطی دارند با همدیگر؟ هان؟! وجود و عدم. می‌گوید: بودنت در دنیا، هر لحظه، دارد از تو کم می‌شود. هر لحظه دارد کم می‌شود ازت، «كَوْنُهَا الْفَنَاءُ»؛ دنیا بودش، فناست اصلاً. می‌فهمی چه می‌خواهم بگویم؟ هر لحظه از من تو می‌گذرد، داریم فانی می‌شویم ما؛ کم می‌شود از ما، درست است یا نه؟ ته‌اش چی؟«حَاصِلُهَا الزَّوَال»؛ تمام شد. بلند شو برو دنبال کارت. این هم آخر کارت. حالا برو بنشین، برو غافل از خدا بشو و دل به دنیا ببند. این است نتیجه دنیا.
بحار الأنوار ،ج‏70، ص 105
شرح حدیث
#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
قصد قُربت در امر به معروف و نهی از منکر لازم نیست❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه نهم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
قصد قُربت در امر به معروف و نهی از منکر لازم نیست❗️
چه‏بسا بتوانیم تمام این موارد را تحت یک عنوان بیاوریم و بگوییم سکوت در مقابل منکر، موجب امضای منکر می‏شود و ضرر به دین می‏خورد؛ چه ضرر به نفس اسلام، چه هتك عقاید متدیّنین، چه تبديل منکر به معروف، چه جرئت دادن به دشمنان و چه زمینه را برای دشمن فراهم کردن. در اینجا نفسِ منکر، از منکراتی است که شارع به هیچ وجه راضی نیست در جامعه واقع شود؛ لذا قاعدۀ «لاضرر» و امثال آن نمی‏تواند حاکم بر این حکم باشد.
از طرف دیگر، قصد قُربت در امر به معروف لازم نيست. به این مسئله توجّه کنید؛ یعنی اصلاً لازم نیست که آمر به معروف و ناهی از منکر، قصد قُربت کند؛ یعنی این خودِ عمل است كه واجب است؛ لذا از اعمال تقرّبی نیست. توضیح اینکه واجبات بر دو گونه‏اند؛ بعضی از واجبات «تقرّبی» هستند؛ یعنی باید قصد قُربت کنی تا تكليفت را انجام داده باشی؛ مثل نماز، روزه، زکات و خمس. بعضی واجبات هم «توصّليی» هستند؛ یعنی نيّت در انجام آن‏ها شرط نيست؛ مثل ازالۀ نجاست از لباس يا لزوم وفای به عهد.
امر به معروف و نهی از منکر از واجبات توصّلی است و قصد قُربت در آن شرط نیست. بله، اگر کسی قصد قُربت هم داشته باشد، ثواب و اجر عملش بیشتر می‏شود؛ ولی قصد قُربت واجب نیست. اجمالاً، جهتش این است که شارع مقدّس، وقوع منکر را مبغوض می‏دارد و می‏خواهد جلوی وقوعش را بگیرد و دوست ندارد كه اين عمل، در خارج واقع شود؛ لذا دليل تشريع حكم وجوب امر به معروف و نهی از منكر، «قلع مادۀ فساد» است؛ یعنی آنچه برای شارع مهم است، این است که این منکر در جامعه واقع نشود؛ لذا قصد قربت را در آن شرط نکرده و فرموده است: حتّی بدون قصد قُربت هم واجب است که جلوی تحقق منکر گرفته شود.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه نهم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
انواع مختلف ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه نهم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
انواع مختلف ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️
ضرر به دین هم دارای انواع مختلفی است: نوع اوّل، این است که سکوت کردن در مقابل منکر و انکار نکردن آن در یک موقعيّت، موجب شود که اسلام و خودِ دین هتک شود و ضرر ببيند. نوع دوّم، آن است که این سکوت موجب شود اعتقادات دینی در جامعۀ اسلامی تضعیف شود. این هم ضرر به اصل دین و ضرر به دین جامعه و مردم است. نوع سوّم، آن است که اين سكوت موجب گردد كسانی بیایند، منکر را در سطح جامعۀ مسلمین، معروف جلوه دهند و معروف را به‏عنوان منکر معرّفی کنند؛ یعنی سکوت در برابر منکر سبب شود که مجموعۀ احکام هتك شده و دستورات شرعی جابه‏جا شود. اگر خوف این باشد كه معروف را منکر جلوه دهند يا منکر را معروف جلوه دهند، خودِ اين عمل، منکر است و بايد از آن نهی كرد. نوع چهارم هم موجب جرئت است. اگر در جايی خوف اين باشد كه سکوت در برابر منکر موجب شود كه دشمنان اسلام جرئت پیدا کنند، اینجا هم ضرر و هتك، متوجّه خودِ دين است. در تمام این موارد، سکوت در مقابل منکر جایز نیست و خوف از ضرر شخصی، نمی‏تواند مانع نهی از منکر شود. در نوع اوّل، بحث «اسلام» بود؛ امّا در نوع دوّم، ضربه به بُعد اعتقادات اسلامی بود و در نوع سوّم، تهديدِ مجموعۀ احكام مطرح بود و در نوع چهارم، جرئت دادن به دشمنان اسلام مطرح شد. در تمام این موارد، دیگر ایمنی از ضرر شرط نيست و با وجود خوف از ضرر هم باید نهی از منکر کرد.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه نهم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
در جایی که باید ضرر را در امر به معروف و نهی از منکر تحمّل کرد❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه هشتم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
در جایی که باید ضرر را در امر به معروف و نهی از منکر تحمّل کرد❗️
اینجا بحث، بحث تزاحم مقتضیات است و اگر بخواهیم اصولی بحث کنيم، مطلب همين است كه این همه فعل و قول معصوم داریم كه بر آن ادلّه حکومت دارد؛ یعنی این‏طور نیست که به‏طور مطلق ایمنی از ضرر شرط باشد. خوف ضرر، در برخی موارد حتّی اگرعُقلایی هم باشد، مانع وجوب نیست و حکم را از بين نمی‏برد؛ یعنی حکم مشروط به ایمنی از ضرر نیست. حتّی گاهی با علم به ضرر هم نهی از منکر واجب است که یکی از آن موارد، «ضربه به دین انسان» است. در اينجا حكم وجوب نهی از منکر مشروط به ايمنی از ضرر نيست و بايد اقدام كرد.
مثلاً اگر عامل منكر گفت:«قرآن را بسوزان؛ اگر نسوزانی، یک جفت کشیده به تو می‏زنم»، تو چه کار می‏کنی؟ قرآن را می‏سوزانی؟ نه‏خیر، مسلماً حرام است. کدام فقیهی می‏گوید: جایز است؟ دو تا كشيده خوردن در مقابل سوزاندن قرآن اهميّتی ندارد. یک‏وقت هم می‏گویی: «ضربه به اصل دین» می‏خورد و امر بسيار بزرگی است. اینجا هم بايد ضرر را تحمّل كرد؛ بنابراین، چه آنجایی که ضربه به اصل دین می‏خورد و چه جایی که ضربه به دين شخص می‏خورد، نمی‏توان به بهانۀ ضرر دنیایی، نهی از منکر را تعطیل کرد. پس، موارد این مسئله مختلف است و این شرط به‏طور مطلق مطرح نیست.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه هشتم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
فرق بین ضرر شخصی و ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه هفتم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
فرق بین ضرر شخصی و ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️
ما در باب امر به معروف و نهی از منکر چند مطلب داریم؛ اوّل مسئلۀ سنجش بین «ضرر متوجّه به ناهی از منکر» و «ضرر ناشی از منکر» است. دوّم، مسئلۀ نسبت بین «ضرر ناشی از منکر» و «ضرر ناشی از نهی از منكر» است. یک وقت ضرر شخصی است؛ یعنی ناهی از منکر ضرر شخصی می‏بيند. مثلاً ضرر مالی يا عِرضی یا جانی می‏بيند. امّا در ترک نهی از منكر و سکوت در مقابل منکر، ضرر شخصی نیست؛ ضرر به دین خدا وارد می‏شود. اگر ترک امر به معروف موجب ضرری بزرگتر از ضرر شخصی شود، مسئله متفاوت است و ضرر شخصی مانع وجوب نهی از منکر نمی‏شود.
اگر در یک نهی از منكر، ضرر شخصی وجود داشته باشد؛ یعنی فقط خود ناهی از منکر ضرر می‏بيند، اینجا فُقها می‏فرمایند: لازم نيست نهی از منكر كند. در مورد امر به معروف هم همين‏طور است. این همان است که فُقها گفته‏اند: شرط وجوب امر به معروف و نهی از منکر، ایمنی از ضرر است؛ ولی اگر ترک نهی از منکر صرفاً ضرر شخصی در پی نداشته باشد، بلکه ضرر به دين وارد کند، در اينجا مسئلۀ تزاحم بین ملاکات احکام پيش می‏آید. مثلاً اگر در مقابل منكر حرف بزنم و از آن نهی کنم، ضرر شخصی به من می‏خورد؛ امّا اگر چیزی نگویم، به‏طور کلّی به دین ضرر می‏خورد. در اینجا ديگر نمی‏توان به بهانۀ ضرر، سكوت كرد و تماشاگر بود.خصوصاً آنجایی که سکوت و ترک نهی از منکر باعث پیدایش بدعت در دین و موجب ترویج منکر و ضربه به شعائر مذهبی و سبب جابه‏جایی معروف و منکر در جامعه شود؛ در چنین شرایطی هیچ فقيهی ضرر شخصی را مانع نهی از منکر نمی‏داند.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه هفتم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
مطلق نبودنِ شرط ايمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه ششم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
مطلق نبودنِ شرط ايمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️
فرض کنید یک مسلمان یا یک پیغمبر را دارند می‏کُشند. در اینجا بنده اگر بخواهم بروم و نهی از منکر کنم و نگذارم او را بکشند، آن‏ها به من ضرر مالی می‏زنند؛ حتّی ممكن است این ضرر مالی مُعتَدٌّبه و قابل توجّه هم باشد. مثلاً این پول برای من خیلی ارزش دارد و يا وضع مالی من خوب نیست و اگر اين چند هزار تومان را از من بگیرند، نزديك است كه مُفلس شوم. در این شرایط آیا می‏توان گفت که نباید نهی از منکر کنم؟ آیا می‏شود گفت چون یکی از شرایط وجوب نهی از منکر، «ایمنی از ضرر» است و ضرر هم اعم از ضرر جانی و مالی و عِرضی است، در اینجا این شرط وجود ندارد؟آیا هر ضرری به‏طور مطلق مانع از نهی از منكر می‏شود؟ کدام فقیه چنین حرفی می‏زند؟ البتّه این فقط یک مثال ساده بود تا مسئله روشن شود. اینجا باب تزاحم ملاکات احکام و برخورد اَهم و مهم مطرح است؛ لذا بايد ديد كدام ملاک مهم‏تر است.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه ششم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
شرط دیگر وجوب: شرط ایمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه چهارم

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
شرط دیگر وجوب: شرط ایمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️
شرط دیگر، ایمنی از ضرر ‏است؛ یعنی آمر به معروف و ناهی از منکر اگر بداند که با این امر و نهی ممكن است كه ضرری جانی، عِرضی یا مالی قابل‏توجّهی به او برسد، ديگر واجب نيست. حتّی نه تنها خودش، بلکه اگر بداند ضرر قابل توجّهی به نزدیکان و بستگانش متوجّه می‏شود، اصلاً واجب نیست که امر یا نهی کند. حتّی اگر امر به معروف و نهی از منکر موجب حَرَج یا مشقّت و در مضیقه قرار گرفتن برای او می‏شود، باز هم واجب نیست.
خلاصه اینکه برای وجوب امر به معروف و نهی از منکر چهار شرط وجود دارد؛ از جملۀ این شروط، یکی «احتمال تأثیر» و دیگری «ایمنی از ضرر» است. این دو شرط در باب امر به معروف و نهی از منکر مطرح است. در نتیجه اگر احتمال تأثیر یا ایمنی از ضرر نبود بلکه علم به ضرر بود، در اينجا دیگر مسلماً وجوبی در کار نیست.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه چهارم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
رُوِیَ عَن عَلِیٍّ اَمیرِالمُؤمِنینَ عَلَیهِ السَّلامُ قَالَ:
«مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَعْلَمَ كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَی فَلْيَنْظُرْ كَيْفَ مَنْزِلَةُ اللهِ عِنْدَهُ فَإِنَّ كُلَّ مَنْ خُيِّرَ لَهُ أَمْرَانِ أَمْرُ الدُّنْيَا وَ أَمْرُ الْآخِرَةِ فَاخْتَارَ أَمْرَ الْآخِرَةِ عَلَى‌ الدُّنْيَا فَذَلِكَ الَّذِي يُحِبُّ اللَّهَ تَعَالَی وَ مَنِ اخْتَارَ أَمْرَ الدُّنْيَا فَذَلِكَ الَّذِي لَا مَنْزِلَةَ لِله تَعَالَی عِنْدَهُ»
ترجمه: امام علي عليه السلام فرمود: هركس دوست دارد بداند جايگاهش نزد خدا چطور است، بايد ببيند مقام ومرتبه خدا پيش وى چقدر است، زيرا كسى كه كار دنيا وآخرت هردو در اختيار او قرار گيرد، و او كار آخرت را بر دنيا برگزيند پس خدا را دوست مى دارد، وكسى كه كار دنيا را انتخاب كند، خداوند پيش او ارزش و جايگاهى ندارد.

شرح حدیث

#كليپ_تصويرى

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

می‌گیرم، کار حرام نمی‌کنم؛ اگرچه دنیا از دستم هان! می‌رود، برود، «فَاخْتَارَ أَمْرَ الْآخِرَةِ عَلَى‌ الدُّنْيَا»؛ بسیار خوب، این‌جا دارد: «فَذَلِكَ الَّذِي يُحِبُّ اللَّهَ»؛ این آدم یک کسی است که خدا را دوست دارد. خب این‌جا چی پیدا شد؟ جایگاه خدا در دل من، چقدر قشنگ توضیح داد امیرالمؤمنین(ع). صحبت این بود دیگر، درست است؟! جایگاه من، پیش خدا چگونه است؟ می گوید، ببین جایگاه خدا پیش تو چه جوری است. خب جایگاه خدا پیش من چه جوری است؟ چطور تشخیص بدهم؟ می‌گوید: این راهش را می‌گویم. بَر می‌خوری به دو تا کار، یکیش چیه؟ پول دارد توش؛ امّا حرام است. یکی‌اش ندارد توش، می‌فهمی چی می‌خواهیم بگویم؟ که باید دست برداری چون، آخرت دارد. درست؟! دست از حرام برداشتی، معلوم می شود تو خدا را دوست داری. جایگاه خدا در دل تو مشخص شد. درست است؟ هان! جایگاه‌اش مشخص شد. حالا می‌فهمی، جایگاه تو هم پیش خدا چیه؟ یعنی خدا هم تو را دوست دارد.
من بازش کنم این را؛ امّا «وَ مَنِ اخْتَارَ أَمْرَ الدُّنْيَا»؛ اگر نه، رفت دنبال چی؟! دنیای نامشروع. درست است؟«فَذَلِكَ الَّذِي»؛ این یک همچین آدمی است، توجّه می‌کنید؟ «لَا مَنْزِلَةَ لِله تَعَالَی عِنْدَهُ»؛ خدا پیش تو جایگاه ندارد، حالا تو می‌خواهی پیش خدا جایگاه پیدا بکنی؟ برو دنبال کارت عمو! چون ما گفتیم این دو تا به هم چسبیده، هر جایگاهی که او پیش تو دارد، تو پیش او جایگاه داری. اگر او جایگاه پیش تو ندارد، تو می‌خواهی جایگاه داشته باشی؟ هیچ وقت نمی‌شود. این دوتا به هم چسبیده است.

بحار جلد 67 صفحه 25
جامع الأخبار قَالَ عَلِيٌّ (ع) مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَعْلَمَ كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَ اللَّهِ فَلْيَنْظُرْ كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَهُ فَإِنَّ كُلَّ مَنْ خُيِّرَ لَهُ أَمْرَانِ أَمْرُ الدُّنْيَا وَ أَمْرُ الْآخِرَةِ فَاخْتَارَ أَمْرَ الْآخِرَةِ عَلَى‌ الدُّنْيَا فَذَلِكَ الَّذِي يُحِبُّ اللَّهَ وَ مَنِ اخْتَارَ أَمْرَ الدُّنْيَا فَذَلِكَ الَّذِي لَا مَنْزِلَةَ لِلَّهِ عِنْدَهُ.

شرح حدیث

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir

﷽
رُوِیَ عَن عَلِیٍّ اَمیرِالمُؤمِنینَ عَلَیهِ السَّلامُ قَالَ:
«مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَعْلَمَ كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَی فَلْيَنْظُرْ كَيْفَ مَنْزِلَةُ اللهِ عِنْدَهُ فَإِنَّ كُلَّ مَنْ خُيِّرَ لَهُ أَمْرَانِ أَمْرُ الدُّنْيَا وَ أَمْرُ الْآخِرَةِ فَاخْتَارَ أَمْرَ الْآخِرَةِ عَلَى‌ الدُّنْيَا فَذَلِكَ الَّذِي يُحِبُّ اللَّهَ تَعَالَی وَ مَنِ اخْتَارَ أَمْرَ الدُّنْيَا فَذَلِكَ الَّذِي لَا مَنْزِلَةَ لِله تَعَالَی عِنْدَهُ»
ترجمه: امام علي عليه السلام فرمود: هركس دوست دارد بداند جايگاهش نزد خدا چطور است، بايد ببيند مقام ومرتبه خدا پيش وى چقدر است، زيرا كسى كه كار دنيا وآخرت هردو در اختيار او قرار گيرد، و او كار آخرت را بر دنيا برگزيند پس خدا را دوست مى دارد، وكسى كه كار دنيا را انتخاب كند، خداوند پيش او ارزش و جايگاهى ندارد.
شرح: روایت از امیر المؤمنین صلوات الله علیه، منقول است که حضرت فرمودند: (ما نظیر این روایت؛ یعنی این مضمون به اصطلاح که، این مفاهیم درش گنجانده شده باشد، روایات متعدّده داریم؛ حالا من این را می‌خوانم. قبلاً نظیر این را هم خوانده‌ام روایت را.)
اگر کسی دوست داشته باشد «مَنْ أَحَبَّ»؛ کسی اگر دوست داشت، «أَنْ يَعْلَمَ»؛ این که بداند، «كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَهُ اللهِ»؛ جایگاه‌اش نزد خداوند، چگونه است؟ چه جایگاهی دارد؟ «فَلْيَنْظُرْ كَيْفَ مَنْزِلَةُ اللهِ عِنْدَهُ» دقّت کند، من قبلاً هم گفتم فرق بین روئیت و نظر. نظر؛ یعنی دقّت. پس دقّت بکند، ببیند جایگاه خدا پیش او چگونه است. خب این خودش یک به قول ما، معمّایی شد. هان! معمّا شد. من چه جایگاهی پیش خدا دارم؟ حضرت می فرماید به اینکه: خدا چه جایگاهی پیش تو دارد؟ هان! تو هم، همان جایگاه را داری. خب حالا من از کجا بفهمم که خدا چه جایگاهی پیش من دارد؟ هان!؟ سؤال برمی‌گردد. این خودش یک معمّاست. تو چه جایگاهی پیش خدا داری؟ می‌گوید راهش این است که بفهمی که خدا پیش تو چه جایگاهی دارد. می‌گویم خب، حالا از کجا بفهمم که خدا جایگاهش پیش من چیه؟ هان؟! حالا برایت قشنگ توضیح می‌دهم امیرالمؤمنین (ع)، طبق این روایت.
«فَإِنَّ كُلَّ مَنْ خُيِّرَ لَهُ أَمْرَانِ»؛ هر کس که برخورد بکند به یک کاری، شد؟! «مَنْ خُيِّرَ لَهُ أَمْرَانِ»؛ دو تا کار است این‌جا.برخورد کردید به دو تا کار، درست است؟ این دو تا کار این جوری است که در یکی‌اش سود دنیایی هست برایت، توجّه کردی؟! و در یکی‌اش سود آخرتی است.
حالا من این را توضیح می‌دهم که مراد امیرالمؤمنین (ع)، آن فرد شاخص‌اش چیه؟، و آن این که، یک کاری هست نامشروع است. می‌فهمی؟ حرام است. حالا اگر عربی نگویم، باز هم این شد عربی، دیگر چه بگویم. حرام است. یک کاری هم هست، که این حرام چیه؟ نیست. فهمیدی؟ حلال است. «فَاِِنَّ کُلَّ مَن خُیِّرَ لَه اَمرانِ»؛ هرکس که مخیّر باشد بین دو تا کار،«أَمْرُ الدُّنْيَا وَ أَمْرُ الْآخِرَةِ»؛ مراد دنیا، دنیای نامشروع است این‌جا. من این را توضیح دارم می‌دهم. گوش کنید. یعنی سود دنیایی دارد؛ ولی نامشروع است. از آن طرف چی؟ نه، یک کاری است، مشروع است، سود آخرتی دارد. درست است یا نه؟ «فَاخْتَارَ أَمْرَ الْآخِرَةِ» دست از سود دنیایی نامشروع، هان! بردارد، «فَاخْتَارَ أَمْرَ الْآخِرَةِ عَلَى‌ الدُّنْيَا»؛ شد؟! من آخرتم را در نظر

﷽
شرط تأثیر امر به معروف و نهی از منکر به دیگران❗️
نکتۀ دوّم، اين است كه آیا نهی از منکر مشخّصاً بايد روی «فاعل‏منکر» تاثير بگذارد تا واجب شود؟ مثلاً اگر می‏دانم که نهی از منکر روی خودِ فاعل منکر اثری ندارد، امّا وقتی با او برخورد کنم، روی دیگران اثر می‏گذارد و باعث می‏شود که آن‏ها مرتکب این معصیت نشوند، آن‏وقت چطور؟ آیا آنجا نهی از منکر واجب است یا نه؟
پاسخ اين است: همین‏که نهی از منکر در سطح جامعه و روی دیگران اثر می‏گذارد، کفایت می‏کند؛ یعنی حتّی اگر می‏دانی که امر و نهیِ تو روی فاعل منکر هیچ اثری ندارد و او باز هم مرتکب آن معصیت می‏شود؛ امّا در اثر این نهی از منکر، دیگران از ارتکاب گناه باز داشته می‏شوند، باز هم واجب است که نهی از منکر کنی؛ چون شرط تأثیر، اعم از اثر بر شخصِ گناهگار و دیگران است.
فرض کنید من کسی را ببینم كه نغوذ بالله شُرب خمر می‏کند و می‏دانم اگر به او چيزی بگویم، در او اثری نمی‏گذارد. امّا شخص دیگری هم آنجا هست كه وقتی من آن شارب خمر را نهی کنم، او حساب کار خودش را می‏کند و به واسطۀ اين نهی از منكری که من کردم، او دیگر به‏سمت شرب خمر نمی‏رود. بنابراین، عمل من نهی از منکر است و اثر هم داشته است. این، در حقیقت پیشگیری از منکری است که بعداً می‏خواهد تحقق پیدا کند. در باب نهی از منکر هم گفتم که حقيقت نهی از منكر، «دفع منکر» است و این هم از مصادیق دفع منکر است.

#سلوک_عاشورایی
#منزل_دوم
#امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر

جلسه پنجم و دهم

#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir