اجتهاد

تاثیرگذار‌ترین مجتهد نظام اسلامی

آیت‌الله محمد مؤمن در حالی در سن ۸۱ سالگی درگذشت که جزو اثرگذارترین مجتهدان تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی بود.

نوجوانی که از شدت فقر پدرش نمی‌توانست طلبه شود، به کمک برخی اقوام و افراد خیّر و با توسل و نذر و نیاز توانست پدر تنگدستش را قانع کند تا درس طلبگی بخواند.

او در ماه‌های پایانی حیات آیت‌ الله‌ بروجردی دوره خارج فقه و اصول را نزد امام خمینی آغاز کرد. باور راسخ او به مقام علمی و عملی امام خمینی به حدی بود که دیگران را با فاصله بسیاری از امام خمینی می‌دید و حتی به دوستان نزدیکش توصیه می‌کرد که از شرکت در درس علمایی چون آیت‌الله شریعتمداری خودداری کنند.

آقای مؤمن قمی به واسطه قرابت دیرینه با امام خمینی، از ابتدای جمهوری اسلامی در زمره مجتهدان مهم نظام درآمد و مسؤولیت‌های مهمی در شورای عالی قضایی، شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و شورای بازنگری قانون اساسی داشت.

از جمله نقش‌آفرینی‌های مهم آیت‌الله مؤمن، پایه‌گذاری جلسات بحث فقهی در حضور آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای دوران رهبری ایشان بوده است.

آیت‌الله مؤمن از مهم‌ترین نظریه‌پردازان تئوری نصب ولی فقیه و لزوم اطاعت مردم از اوامر او بوده است. «ولی امر» کلیدواژه آراء و مبانی فقهی آقای مؤمن است و در همه کتب، مقالات و مصاحبه‌های وی بر نقش اصیل و محوری فقیه در حکومت و نقش فرعی بقیه ارکان حکومت تأکید می‎‎شود. 

آیت‌الله مؤمن با همین نظریه محوری‌اش حضور مؤثری در همه ارکان مهم فقهی جمهوری اسلامی داشته و آرای او بر همه قوانین اساسی و عادی کشور تأثیرگذار بوده است.

فقدان آقای مؤمن پس از درگذشت آیت‌الله هاشمی شاهرودی، همه نهادهای مهم حکومتی را دچار یک خلأ جدی کرده است؛ دو مجتهدی که مشاور و بازوی مهم حوزوی رهبر معظم انقلاب و اجتهادشان فصل‌الخطاب فقهی نظام جمهوری اسلامی تلقی می‌شد.

https://gap.im/ijtihad