رمان «من گربه‌ام» از ناتسومه سوسه‌کی ترکیبی هوشمندانه از طنز اجتماعی، نقد فرهنگی، و روایت خاص از دید یک گربه‌ٔ ناظر است. در این فضا، شخصیت‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم تیپیکال هستند (نماد یک گروه یا طرز فکر) و هم منحصر‌به‌فرد و زنده. گربه‌ی بی‌نام راویِ داستان است و بقیه شخصیت‌ها از فیلتر نگاه او معرفی و تحلیل می‌شوند، که این خودش منبع اصلی طنز اثر است.
شخصیت‌ها در «من گربه‌ام»:
۱- معلم (کوشومی / 苦沙弥先生)
میزبان گربه است؛ مردی روشنفکر، ولی دست‌و‌پا‌چلفتی، پرادعا و تا حدی بی‌عرضه.
مدام تلاش می‌کند به نظر باسواد و فلسفی برسد، اما در واقع درگیر روزمرگی و بی‌برنامگی است.
گربه به‌طرز طنزآمیزی او را زیر ذره‌بین می‌برد:
«هر روز صبح به نیت مطالعه کتاب باز می‌کند، ولی پس از یک ساعت، به خواب می‌رود. باید بگویم او در فلسفه‌ی خواب، استاد است!»
۲- می‌داورا کوسُمی (مهمان دائم)
از دوستان معلم، مردی پرگو و خیال‌پرداز، پر از ادعاهای بی‌پایه.
گربه او را «موجودی با دهانی بزرگ‌تر از مغزش» توصیف می‌کند.
۳- خانم خانه (همسر معلم)
زنی صبور و نسبتا عاقل، اما با لحنی سرد و گزنده.
گربه همیشه از رفتارهای او شگفت‌زده می‌شود و با نیش و کنایه آن را توصیف می‌کند.
۴- دیگر روشنفکران و دوستان معلم
در قالب میهمان‌هایی که برای بحث‌های به‌ظاهر فلسفی می‌آیند.
آن‌ها اغلب بی‌فایده و درگیر حرف‌های بی‌سر و ته‌اند، نماد روشنفکرنمایی در دوره مدرن.
فضای طنز اثر:
زبان گربه:
گربه با لحنی جدی و فلسفی حرف می‌زند، اما دقیقاً همین لحن، وقتی با موضوعات ساده یا رفتارهای روزمره انسان‌ها ترکیب می‌شود، خنده‌دار و گزنده می‌شود.
نقیضه‌پردازی (پارودی):
سوسه‌کی سبک گفتار فیلسوفان، روشنفکران و متفکران آن دوران را به سخره می‌گیرد؛ آن‌ها را در موقعیت‌هایی کم‌اهمیت قرار می‌دهد و تناقض بین حرف و عمل‌شان را نشان می‌دهد.
دیدگاه حیوانی:
چون راوی گربه است، رفتارهای معمول انسان‌ها را عجیب می‌بیند. مثلاً اینکه چرا انسان‌ها با اینکه می‌توانند غذا پیدا کنند، باز هم ناراضی‌اند؟ یا چرا این‌قدر حرف می‌زنند ولی کمتر عمل می‌کنند؟
🧠 پشت طنز، یک انتقاد اجتماعی عمیق هست:
ژاپن در حال مدرن‌شدن است و نویسنده دارد تضاد میان سنت‌های قدیمی و افکار جدید غربی را نقد می‌کند.
آدم‌هایی که ادای روشنفکری درمی‌آورند اما درواقع درگیر سردرگمی‌اند.
جامعه‌ای که در ظاهر در حال پیشرفت است، ولی از درون، دچار پوچی و بی‌هویتی است.
http://dastannevis.com