بداق سلطان مهاباد
مهاباد یا مه آباد نامیست برای پیغمبری کهن که فردوسی زردشت پیغمبر را نیز جزو خانواده‌ی مهابادیان قلمداد کرده است. کیومرث پیغمبری بوده که او را مهاباد خوانده اند و نسل آدمی از او پدید آمده است (سرجان ملکم، تاریخ ایران) و هم چنین در کتاب دبستان المذاهب آمده است بزرگترین پیامبر و شاه و پدر آدمی در این دوره و روزگار مه آباد بوده که به آذر هوشنگ نامور گشته و کتابش کلامیست یزدانی.»
شهر پیشین و باستانی نزدیک مهاباد به نام دریاس (دریاز) وجود داشته که امروزه خرابه هایی از آن برجای مانده و تنها روستایی نزدیک این شهر باستانی به همان نام به وجود آمده، شهر مهاباد در گذشته سابلاغ و ساوجبلاغ مکری نامیده میشد.
سابلاغ واژه ای است ترکی به معنی چشمه سرد. در سال ۱۳۱۴ به دستور رضاشاه به همان نام باستانی اش مهاباد که یادآور زندگی قوم ماد در این دیار است نامگذاری شد.
مهاباد امروزی در دوره ی صفویه قصبه ای در حد شهری کوچک با چشمه ساران و باغ ها و بساتین زیبا بود و آن شکوه و اعتبار گذشته های دور را نداشته است.
امیر شیره بیگ مکری در سال ۱۰۳۴ هجری قمری مکریان را از چنگ قزلباشان رهانید و شهر ساوجبلاغ (مهاباد‌فعلی) را مرکز حکمرانی خویش قرار داد.
بداق سلطان یا بداغ سلطان فرزند شیر خان از نوادگان صارم بگ مکری و حکمران مهاباد در دوران صفویه بوده است.
« بداغ سلطان از سال ۱۰۶۳ تا ۱۱۱۱ هجری قمری حکمران منطقه ی عمومی مهاباد با وسعت زیادی بوده و از جمله آثار باقیمانده از وی مسجد جامع سرخ یا مدرسه شاه سلیمان صفوی است که شاهکار معماری منطقه است و از دیگر آثار منسوب به دوره وی پل سرخ و پل بداغ سلطان و بندهای لج و داره لک میباشد.
کؤخی کورتةک در روستای رةفتة سردشت) نیز از آثار منسوب به وی میباشد. از دیگر اقدامات ارزشمند وی احداث کتابخانه‌ای بزرگ و ارزشمند بوده است که در سال ۱۷۳۰ میلادی آن را تأسیس نموده و وقف دوستداران و شیفتگان علم و دانش کرد.
مقبره بداق سلطان، در قسمت جنوب غربی شهر مهاباد قرار دارد. این بنا بر روی تپه ای واقع شده است. آن جا قبرستانیست کهنه که به واسطه قرار گرفتن آرامگاه بداغ سلطان در آن قبرستان (بداغ سلطان) نامیده می شود و همچنین به گومبه زان (گنبدان) نیز مشهور است.
@irantourism